Autor tak podsumowuje swój artykuł: „Gazeta Ludowa” uczestniczyła w dwóch podstawowych etapach kształtowania nowoczesnej świadomości narodowej Polaków na Górnym Śląsku. Na pierwszym z nich – do I wojny światowej – wzmacniała ich związek z narodem polskim, ziemią i językiem polskim, budowała w nich poczucie utożsamiania się i dumy z dorobku historycznego i kulturalnego minionych pokoleń Polaków, oddziaływała na rzecz powstania więzi pomiędzy mieszkańcami Śląska a Polakami z innych obszarów. Na tej kanwie starała się wytworzyć nowy typ Polaka: świadomego swej przynależności narodowej, odważnie i dynamicznie wyrażającego swój patriotyzm, aktywnie uczestniczącego w życiu publicznym. Tak formowana świadomość narodowa Polaków na Górnym Śląsku spełniać miała dwie sprzężone ze sobą funkcje. Miała być czynnikiem z jednej strony wzmacniającym opór przeciw germanizacji, a z drugiej – rozwijającym siłę narodu polskiego poprzez przydawanie mu jednostek owładniętych patriotyzmem. Od drugiej zaś połowy 1915 r. pismo narodowych demokratów uczestniczyło w procesie odtwarzania państwa polskiego. W związku z tym przystąpiło do drugiego etapu kształtowania świadomości narodowej, na którym upowszechniano wśród Polaków na Górnym Śląsku ideę restytucji Polski oraz koncept włączenia do niej ziemi górnośląskiej. W tym kierunku podejmowano też działania praktyczne”.